تحلیل فقهی ارتباط ولایت و وحدت اسلامی با تمرکز بر واقعه غدیر

نویسندگان

    نرجس خاتون منافی پور * دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی، دانشکده فقه و حقوق اسلامی، گروه فقه و حقوق امامیه، تهران، ایران parikhatoon110@gmail.com
https://doi.org/10.61838/

کلمات کلیدی:

ولایت, وحدت اسلامی, واقعه غدیر, قاعده تقدیم اهم, قاعده لاضرر, قاعده نفی سبیل, وجوب حفظ نظام, قاعده امر به معروف و نهی از منکر

چکیده

وحدت اسلامی، به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین مفاهیم راهبردی در دین اسلام، تنها زمانی به انسجام پایدار امت منجر می‌شود که بر پایه اصول اعتقادی اصیل، به‌ویژه ولایت ، استوار باشد. واقعه غدیر خم، به‌عنوان بزرگ‌ترین اعلان ولایی در تاریخ اسلام، الگویی جامع برای تحقق وحدتی مبتنی بر حقایق دینی ارائه می‌دهد. این پژوهش با رویکردی فقهی و استناد به قواعدی همچون تقدیم اهم، لاضرر، نفی سبیل و وجوب حفظ نظام، نشان می‌دهد که ولایت اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به عنوان مبنایی محوری  در هدایت و مرجعیت دینی، نقشی بی بدیل در پایداری وحدت اسلامی ایفا می کند. تحلیل نصوص قرآنی و روایات مرتبط ،روشن می‌سازد که اصل ولایت، علاوه بر صیانت از هویت اسلامی، کلیدی برای مدیریت اختلافات و جلوگیری از انحرافات اعتقادی و اجتماعی است.
این پژوهش با تمرکز بر واقعه غدیر و تأکید پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بر ولایت امام علی (علیه‌السلام)، و نیز استناد به قاعده امر به معروف و نهی از منکر به عنوان محور بقای شریعت و اقدامات حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)در دفاع از ولایت به مثابه مهم ترین معروف، استدلال می‌کند که وحدت اسلامی تنها زمانی پایدار خواهد بود که بر محور ولایت و مرجعیت الهی استوار باشد. یافته‌ها حاکی از آن است که قواعد فقهی، با تأکید بر حفظ مصالح امت و جلوگیری از انحراف، بستری نظری و عملی برای تحقق وحدت فراهم می‌کنند. این پژوهش از طریق بهره گیری هم زمان از مبانی نقلی و عقلی، الگوی کامل وحدت اسلامی را با توجه به نقش ولایت معرفی کرده و راهکارهای کارآمد فقهی و عملی را در جهت انسجام امت اسلامی ارائه می کند.

مراجع

Abedi Sar Asiya, A., & Husayni, S. R. (2021). Critique of the Authority of the Principle of “Priority of Repelling Mafsadah over Acquiring Maslahah”. Fiqh and Usul-e Fiqh Studies.

Abu Zuhrah. (1996). Al-Wahdah al-Islamiyah wa al-Taqrib bayn Madhahib al-Sabah. Mu’assasah al-A’lami lil-Matbu’at.

Amini, A. H. (1990). Al-Ghadir fi al-Kitab wa al-Sunnah wa al-Adab (Vol. 1). Dar al-Kutub al-Islamiyah.

Amini, A. H. (2009). Al-Ghadir. Mu’assasah-e Mirath-e Nabawi.

Ansari, M. (1994). Kitab al-Makasib (Vol. 3). Mu’assasah-e Tarath-e Sheikh al-A’zam al-Ansari.

Ansari, M. i. M. A. (1995). Faraid al-Usul. Mu’assasah-e Nashr-e Islami.

Bojnourdi, S. M. (1980). Qava’id-e Fiqhiyah. Mu’assasah-e Urooj.

Firoozabadi, M. i. Y. q. (1995). Al-Qamus al-Muhit (Vol. 4). Dar al-Kutub al-'Ilmiyah.

Ghazali, M. i. M. Ihya’ Ulum al-Din (Vol. 16).

Hurr al-Amili, M. i. H. (1995). Wasa’il al-Shi’ah (Vol. 30). Mu’assasah-e Nashr-e Islami.

Husayni Milani, A. (2002). Nafahat al-Azhar fi Khulasah Abaqat al-Anwar. Markaz-e Tahqiq va Tarjumah va Nashr-e Ala’.

Huwayzi, A. A. i. J. a. (1994). Tafsir Nur al-Thaqalayn. Intisharat-e Isma’iliyan.

Ibn Babawayh, M. i. A. (1997). Amali. Ketabchi.

Ibn Kathir, I. i. U. (1999). Tafsir al-Quran al-Azim. Dar Taybah.

Ibn Manzur, M. i. M. Lisan al-Arab (Vol. 15). Dar al-Fikr.

Javadi Amoli, A. (2015). Jame’ah dar Quran. Markaz-e Nashr-e Isra’.

Jazairi, S. N. i. A. (2006). Riyad al-Abrar fi Manaqib al-A’imma al-Athar. Mu’assasah-e al-Tarikh al-Arabi.

Kulayni, M. i. Y. q. (1984). Al-Kafi. Dar al-Kutub al-Islamiyah.

Majlisi, M. B. i. M. T. (1982). Bihar al-Anwar (Vol. 111). Dar Ihya’ al-Turath al-Arabi.

Mohaqiq Damad, M. (1985). Qava’id-e Fiqh. Markaz-e Nashr-e Ulum-e Islami.

Mohaqiq, M. B. (1982). Namunah-e Bayanat dar Sh’an-e Nuzul Ayat az Nazar-e Sheikh Tusi wa Digar Mufassirin-e Khasah wa Aammah. Intisharat-e Daneshgah-e Tehran.

Motahhari, M. (1990). Walayah-ha wa Wilayah-ha. Intisharat-e Sadra.

Moti’i, H. (2016). Andisheh-e Islami 2 ba Ravayat-e Niyaaz-e Mahdud. Intisharat-e Hadith-e Eshq.

Mousavi Khomeini, R. (2011). Sahifeh-e Imam (Vol. 20). Mu’assasah-e Tanzim va Nashr-e Asar-e Imam Khomeini (RA).

Mufid, M. i. M. i. N. m. (1992a). Al-Irshad fi Ma’rifah Hujaj Allah 'ala al-'Ibad. Mu’assasah-e Nashr-e Islami.

Mufid, M. i. M. i. N. m. (1992b). Awail al-Maqalat fi al-Madhahib wa al-Mukhtarat. Mu’tamar-e 'Alami li-Alfiyah-e Sheikh al-Mufid.

Muvathaqi, S. A. (1991). Strategi-e Vahdat dar Andisheh-e Islami (Vol. 1). Markaz-e Intisharat-e Daftar-e Tablighat-e Islami.

Qara’ati, M. (2004). Tafsir Nur. Markaz-e Farhangi-e Dars-ha’i az Quran.

Qasemi, F. (2009). Marja’iyyah and Politics in Iraq after Occupation, with Emphasis on the Thought of Ayatollah Sistani. Political Science, 12(45), Spring.

Raghib Isfahani, H. i. M. (1991). Al-Mufradat fi Gharib al-Quran. Dar al-'Ilm al-Dar al-Shamiyah.

Rakhshani, M. (2015). Comparative Study of Shia and Sunni Commentators’ Views on the Meaning of the Word “Mawla” in the Hadith of Ghadir Ferdowsi University of Mashhad].

Sepidbar, Z., Mohammadzadeh, Y., & Nikpey Pesyan, V. (2024). Analysis of the effect of entrepreneurship index on employment in Iranian provinces: Spatial econometric approach. The Economic Research (Sustainable Growth and Development), 24(1), 285-311. https://doi.org/10.22034/24.1.285

Sharaf al-Din, S. A. a.-H. (2004). Al-Nass wa al-Ijtihad. Daftar-e Intisharat-e Islami.

Suyuti, A. a.-R. i. A. B., & Malik ibn, A. Tawdih al-Hawalik (Vol. 3). Maktabah al-Mashhad al-Husayni.

Tabari Amuli, M. i. J. (1992). Dala’il al-Imamah. Bonyad-e Ba’sath, Vahed-e Tahqiqat-e Islami.

Tabarsi, A. i. A., & Mousavi Khorasan, M. B. (1982). Al-Ihtijaj (Vol. 2). Nashr-e al-Murtada.

Tabarsi, F. (1992). Majma’ al-Bayan fi Tafsir al-Quran. Dar al-Ma’arif.

Tabatabai, M. H. (1973). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran (Vol. 3). Mu’assasah-e al-A’lami lil-Matbu’at.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۴/۰۴/۳۱

ارسال

۱۴۰۳/۱۰/۲۳

بازنگری

۱۴۰۳/۱۱/۱۵

پذیرش

۱۴۰۳/۱۲/۰۴

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

تحلیل فقهی ارتباط ولایت و وحدت اسلامی با تمرکز بر واقعه غدیر. (1404). پژوهش‌های تطبیقی فقه، حقوق و سیاست، 96-115. https://doi.org/10.61838/

مقالات مشابه

11-20 از 218

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.