تحلیل فقهی ارتباط ولایت و وحدت اسلامی با تمرکز بر واقعه غدیر
کلمات کلیدی:
ولایت, وحدت اسلامی, واقعه غدیر, قاعده تقدیم اهم, قاعده لاضرر, قاعده نفی سبیل, وجوب حفظ نظام, قاعده امر به معروف و نهی از منکرچکیده
وحدت اسلامی، بهعنوان یکی از اساسیترین مفاهیم راهبردی در دین اسلام، تنها زمانی به انسجام پایدار امت منجر میشود که بر پایه اصول اعتقادی اصیل، بهویژه ولایت ، استوار باشد. واقعه غدیر خم، بهعنوان بزرگترین اعلان ولایی در تاریخ اسلام، الگویی جامع برای تحقق وحدتی مبتنی بر حقایق دینی ارائه میدهد. این پژوهش با رویکردی فقهی و استناد به قواعدی همچون تقدیم اهم، لاضرر، نفی سبیل و وجوب حفظ نظام، نشان میدهد که ولایت اهلبیت (علیهمالسلام) به عنوان مبنایی محوری در هدایت و مرجعیت دینی، نقشی بی بدیل در پایداری وحدت اسلامی ایفا می کند. تحلیل نصوص قرآنی و روایات مرتبط ،روشن میسازد که اصل ولایت، علاوه بر صیانت از هویت اسلامی، کلیدی برای مدیریت اختلافات و جلوگیری از انحرافات اعتقادی و اجتماعی است.
این پژوهش با تمرکز بر واقعه غدیر و تأکید پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) بر ولایت امام علی (علیهالسلام)، و نیز استناد به قاعده امر به معروف و نهی از منکر به عنوان محور بقای شریعت و اقدامات حضرت زهرا (سلاماللهعلیها)در دفاع از ولایت به مثابه مهم ترین معروف، استدلال میکند که وحدت اسلامی تنها زمانی پایدار خواهد بود که بر محور ولایت و مرجعیت الهی استوار باشد. یافتهها حاکی از آن است که قواعد فقهی، با تأکید بر حفظ مصالح امت و جلوگیری از انحراف، بستری نظری و عملی برای تحقق وحدت فراهم میکنند. این پژوهش از طریق بهره گیری هم زمان از مبانی نقلی و عقلی، الگوی کامل وحدت اسلامی را با توجه به نقش ولایت معرفی کرده و راهکارهای کارآمد فقهی و عملی را در جهت انسجام امت اسلامی ارائه می کند.
مراجع
Abedi Sar Asiya, A., & Husayni, S. R. (2021). Critique of the Authority of the Principle of “Priority of Repelling Mafsadah over Acquiring Maslahah”. Fiqh and Usul-e Fiqh Studies.
Abu Zuhrah. (1996). Al-Wahdah al-Islamiyah wa al-Taqrib bayn Madhahib al-Sabah. Mu’assasah al-A’lami lil-Matbu’at.
Amini, A. H. (1990). Al-Ghadir fi al-Kitab wa al-Sunnah wa al-Adab (Vol. 1). Dar al-Kutub al-Islamiyah.
Amini, A. H. (2009). Al-Ghadir. Mu’assasah-e Mirath-e Nabawi.
Ansari, M. (1994). Kitab al-Makasib (Vol. 3). Mu’assasah-e Tarath-e Sheikh al-A’zam al-Ansari.
Ansari, M. i. M. A. (1995). Faraid al-Usul. Mu’assasah-e Nashr-e Islami.
Bojnourdi, S. M. (1980). Qava’id-e Fiqhiyah. Mu’assasah-e Urooj.
Firoozabadi, M. i. Y. q. (1995). Al-Qamus al-Muhit (Vol. 4). Dar al-Kutub al-'Ilmiyah.
Ghazali, M. i. M. Ihya’ Ulum al-Din (Vol. 16).
Hurr al-Amili, M. i. H. (1995). Wasa’il al-Shi’ah (Vol. 30). Mu’assasah-e Nashr-e Islami.
Husayni Milani, A. (2002). Nafahat al-Azhar fi Khulasah Abaqat al-Anwar. Markaz-e Tahqiq va Tarjumah va Nashr-e Ala’.
Huwayzi, A. A. i. J. a. (1994). Tafsir Nur al-Thaqalayn. Intisharat-e Isma’iliyan.
Ibn Babawayh, M. i. A. (1997). Amali. Ketabchi.
Ibn Kathir, I. i. U. (1999). Tafsir al-Quran al-Azim. Dar Taybah.
Ibn Manzur, M. i. M. Lisan al-Arab (Vol. 15). Dar al-Fikr.
Javadi Amoli, A. (2015). Jame’ah dar Quran. Markaz-e Nashr-e Isra’.
Jazairi, S. N. i. A. (2006). Riyad al-Abrar fi Manaqib al-A’imma al-Athar. Mu’assasah-e al-Tarikh al-Arabi.
Kulayni, M. i. Y. q. (1984). Al-Kafi. Dar al-Kutub al-Islamiyah.
Majlisi, M. B. i. M. T. (1982). Bihar al-Anwar (Vol. 111). Dar Ihya’ al-Turath al-Arabi.
Mohaqiq Damad, M. (1985). Qava’id-e Fiqh. Markaz-e Nashr-e Ulum-e Islami.
Mohaqiq, M. B. (1982). Namunah-e Bayanat dar Sh’an-e Nuzul Ayat az Nazar-e Sheikh Tusi wa Digar Mufassirin-e Khasah wa Aammah. Intisharat-e Daneshgah-e Tehran.
Motahhari, M. (1990). Walayah-ha wa Wilayah-ha. Intisharat-e Sadra.
Moti’i, H. (2016). Andisheh-e Islami 2 ba Ravayat-e Niyaaz-e Mahdud. Intisharat-e Hadith-e Eshq.
Mousavi Khomeini, R. (2011). Sahifeh-e Imam (Vol. 20). Mu’assasah-e Tanzim va Nashr-e Asar-e Imam Khomeini (RA).
Mufid, M. i. M. i. N. m. (1992a). Al-Irshad fi Ma’rifah Hujaj Allah 'ala al-'Ibad. Mu’assasah-e Nashr-e Islami.
Mufid, M. i. M. i. N. m. (1992b). Awail al-Maqalat fi al-Madhahib wa al-Mukhtarat. Mu’tamar-e 'Alami li-Alfiyah-e Sheikh al-Mufid.
Muvathaqi, S. A. (1991). Strategi-e Vahdat dar Andisheh-e Islami (Vol. 1). Markaz-e Intisharat-e Daftar-e Tablighat-e Islami.
Qara’ati, M. (2004). Tafsir Nur. Markaz-e Farhangi-e Dars-ha’i az Quran.
Qasemi, F. (2009). Marja’iyyah and Politics in Iraq after Occupation, with Emphasis on the Thought of Ayatollah Sistani. Political Science, 12(45), Spring.
Raghib Isfahani, H. i. M. (1991). Al-Mufradat fi Gharib al-Quran. Dar al-'Ilm al-Dar al-Shamiyah.
Rakhshani, M. (2015). Comparative Study of Shia and Sunni Commentators’ Views on the Meaning of the Word “Mawla” in the Hadith of Ghadir Ferdowsi University of Mashhad].
Sepidbar, Z., Mohammadzadeh, Y., & Nikpey Pesyan, V. (2024). Analysis of the effect of entrepreneurship index on employment in Iranian provinces: Spatial econometric approach. The Economic Research (Sustainable Growth and Development), 24(1), 285-311. https://doi.org/10.22034/24.1.285
Sharaf al-Din, S. A. a.-H. (2004). Al-Nass wa al-Ijtihad. Daftar-e Intisharat-e Islami.
Suyuti, A. a.-R. i. A. B., & Malik ibn, A. Tawdih al-Hawalik (Vol. 3). Maktabah al-Mashhad al-Husayni.
Tabari Amuli, M. i. J. (1992). Dala’il al-Imamah. Bonyad-e Ba’sath, Vahed-e Tahqiqat-e Islami.
Tabarsi, A. i. A., & Mousavi Khorasan, M. B. (1982). Al-Ihtijaj (Vol. 2). Nashr-e al-Murtada.
Tabarsi, F. (1992). Majma’ al-Bayan fi Tafsir al-Quran. Dar al-Ma’arif.
Tabatabai, M. H. (1973). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran (Vol. 3). Mu’assasah-e al-A’lami lil-Matbu’at.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Narjeskhatoon Manafipoor (Corresponding author)

این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 می باشد.