چالش‌های حق شهرت و پیامدهای نقض آن در نظام حقوقی ایران

چکیده

در جهان امروز، افرادی که دارای آوازه و شهرت هستند در موارد بسیاری جهت به دست آوردن مزایای مالی از شهرت خود به‌مانند کالایی باارزش استفاده می‌کنند و این مهم معمولاً از مجرای بهره‌برداری عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات از نام، تصویر، صدا یا فیلم آن‌ها رخ می‌دهد. اگرچه بهره‌برداری از شهرت افراد در همه‌جای جهان حقی مورد تأیید است، بااین‌همه درباره ماهیت حقوقی آن اجماعی وجود ندارد. عده‌ای از کارشناسان حقوق از آن به‌عنوان یک حق مالی صرف یاد می‌کنند و بر ماهیت کالایی آن اصرار می‌ورزند و جریان دیگر با وارد کردن آن در دسته حقوق مرتبط با شخصیت، نگاه مالی به آن را مردود می‌شمرند. با توجه به این دو نگاه متفاوت، پرسش بنیادی این است که در دوگانه حقوق مالکیت ـ حقوق شخصیت، این حق چه جایگاهی را به خود اختصاص می‌دهد؟ فرض ما در مقاله حاضر این است که باید هر دو جنبه شهرت را مورد توجه قرار داد و از هیچ‌یک غفلت نکرد، چراکه هیچ‌یک قابل تردید و تشکیک نیست. نه امکانی برای تردید در هم‌بستگی شخصیت و هویت شخص مشهور وجود دارد و نه امکان انکار مزایای مالی آن در جهان امروز، بنابراین با در نظر گرفتن هر دو وجه مسأله و ملحوظ کردن آثار مالی حق، باید نسبت به اقتضائات مرتبط با حقوق شخصیت اقدام کرد.