تحلیلی بر آموزه‌های مهدویت با رویکرد ربوبیت الهی از نگاه قرآن کریم (مطالعه موردی آموزه کرامت انسانی)

چکیده

آن چه در تبیین فلسفه تاریخ از دیدگاه اسلام اهمیت بسیار دارد، جایگاه اندیشه مهدویت در نگاه تاریخی اسلام است. مهم ترین ویژگی آموزه مهدویت در تبیین حرکت تاریخی و سیر تکاملی آن نقش اراده‌های انسانی در حرکت تکاملی تاریخ است. اگر چه حرکت تاریخ، حرکت عالم به سمت نقطه پایانی خودش در همین دار دنیا به سمت عصر ظهور است و این حرکت هم حرکتی است که اراده‌های انسانی در آن نقش ایفا می‌کنند ولی معنای این سخن این نیست که اراده‌های انسان‌های متعارف، اراده‌های محوری در حرکت تاریخ به سمت صلاح هستند. بلکه در محور کل، در جبهه حق، ربوبیت خداوند متعال است و در درون این جبهه هم اراده ولی الله اصلاح کل است و ولایت آن‌ها و ظهور هدایت و سرپرستی آنهاست که تاریخ را به نقطه مطلوب خودش می‌رساند. اندیشه مهدویت از جمله سنت‌های قطعی و تخلف ناپذیر اسلام است و از نظر ماهیت، جزو سنت‌های «مقید»، از نظر رویکرد جزو سنت‌های «تبعی» و از لحاظ کارکرد، جزو سنت‌های «اجتماعی» به شمار می‌آید؛ زیرا تحقق اندیشه مهدویت و بروز و ظهور آن، متکی به رفتار و کردار بشر بوده و اراده و اختیار بشر در فعلیت بخشی به آن، نقش موثر دارد. در این پژوهش، محقق، به روش تحلیل محتوایی و تجزیه و تحلیل داده‌ها و یافته‌های خود پرداخته است. از جمله این یافته ها، اینکه، احیای آموزه ی کرامت و ارزش‌های انسانی در پناه حکومت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را می‌توان این گونه برشمرد و در این قلمروها بررسی کرد: الف- احیای کرامت‌های ذاتی انسان-ب- احیای مکارم اخلاقی-ج- کرامت اجتماعی و رفع ظلم و تبعیض و فساد نتیجه اینکه، در عصر ظهور، اقسام کرامت احیا شده و انسان حقوق مادی و معنوی خویش را باز می‌یاید. البته باید توجه داشت این همه، در صورتی است که انسان به اوج بندگی و عبودیت رسیده و در پناه و سایه سار حکومت ولی عصر و حجت خدا (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به آن درجه از رشد و کمال و آگاهی رسیده باشد که مدنظر آن حضرت است.