مدل مفهومی سیاست‏های تاب‏آوری سطح ساختاری نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران در گام دوم انقلاب اسلامی با روش تحلیل مضمون

چکیده

تاب‎آوری سیاسی از مفاهیم نوظهوری است که از علوم طبیعی و روان‏شناسی وارد ادبیات علوم سیاسی و سیاستی شده است. تاب‎آوری سیاسی، تداوم ظرفیت در برابر تغییرات نظام سیاسی است که از رویارویی با یک محیط فرهنگی و سیاسی متخاصم درک شده، معنا یافته است ومفهومی متمایز از پایداری و مقاومت بوده و به دلیل تمرکز بر وضعیت ناپایدار و عدم قطعیت محیط نظام سیاسی بر بهینه کردن توان تغییرپذیری و انطباق تمرکز دارد. این پژوهش به این پرسش پاسخ می‎دهد که چگونه و با چه سیاست‎هایی نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران در گام دوم انقلاب اسلامی در برابر چالش‎ها و تهدیدهای محیط داخلی و بیرونی تاب‎آور می‎شود. این پژوهش به روش کیفی، هنجاری و به منظور درك وضعیت فعلی به تشریح و تبیین چگونگی مسأله تاب‏آوری و ابعاد آن، با رویکرد توصیفی - تحلیلی در قالب مدل سه‏شاخگی و با استفاده از تحلیل مضمون تدوین شده است. در این پژوهش با مفروض گرفتن نظام سیاسی به مثابه سازمان، شبکه مضامین در زمینه سیاست‎ها ترسیم شده است. در پاسخ به پرسش اصلی این پژوهش، مضامین سیاست‎های تاب‎آوری با تأکید بر مناسبات تعاملی فعال بین نظام سیاسی و جامعه، در بعد ساختاری استخراج شده و هر یک از مضامین فراگیر و سازمان‎دهنده به عنوان بخشی از طراحی مدل تاب‎آوری توضیح داده است. یافته‎های پژوهش نشان می‎دهد که در سطح ساختار نظام سیاسی، استخدام سازوکار تاب‎آوری در تدوین سیاست‎های عمومی و همچنین تعالی محوری و تدوین سیاست‎های توحید‏محور و حکمت‏محور و هم چنین تعمیق ادارک از جایگاه رهبری در نظام اسلامی، عامل تقویت تاب‎آوری نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران است.