سیر تکوین و مبانی مسئولیت مدنی ناشی از ترک تکالیف اخلاقی و عرفی در حقوق ایران و فرانسه

نویسندگان

    الهه علیزاده * دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه حقوق خصوصی، دانشگاه ارومیه ، ارومیه، ایران. Damienalizadeh@gmail.com
https://doi.org/10.61838/

کلمات کلیدی:

ترک تکلیف, تقصیر, اخلاق, عرف

چکیده

ورود ضرر و انجام فعل زیان‌بار، به‌عنوان دو رکن اساسی مسئولیت مدنی، می‌توانند از ترک تکالیف اخلاقی و عرفی در حقوق ایران و فرانسه باشند. این موضوع ممکن است تبعاتی همچون مسئولیت مدنی و حتی کیفری به دنبال داشته باشد و شخص مقصر را مکلف به جبران خسارت کند. البته در حقوق فرانسه در راستای اینگونه مسئولیت ها، تقصیر سنگین معیار و ملاک قرار گرفته است. مصادیق ترک تکالیف اخلاقی در حقوق ایران می‌توانند در حوزه‌های متعددی از جمله تعهدات پزشکان در قبال بیماران، وظایف پیمانکاران، مالکان، مهندسین ناظر و دیگر حرفه‌ها، ترک فعل از سوی مربیان ورزشی یا نجات‌غریق‌ها، عدم انجام تکلیف مرتبط با مسئولیت‌های رانندگی و ده‌ها مورد مشابه دیگر مورد مطالعه قرار گیرند. این مسئله تنها به نظام حقوقی ایران محدود نمی‌شود؛ بلکه در مطالعه‌های تطبیقی در نظام‌های حقوقی رومی-ژرمنی و کامن‌لا نیز مورد توجه قرار گرفته است. یکی از چالش‌های اصلی در این حوزه، نبود معیار و ضابطه‌ای دقیق برای شناسایی و تعیین مسئولیت ناشی از ترک تکالیف اخلاقی و عرفی است. با وجود این، نظریه‌های گوناگونی نظیر نظریه تقصیر، نظریه خطر، نظریه مختلط و تضمین حق در راستای پذیرش این نوع مسئولیت ارائه شده‌اند که حقوق ایران با بهره‌گیری از این نظریه‌ها اقدام به پذیرش آن کرده است. این پژوهش، با به‌کارگیری رویکرد توصیفی و تحلیلی، هدف خود را بررسی مسئولیت مدنی ناشی از ترک تکالیف اخلاقی و عرفی در حقوق ایران و فرانسه تعیین کرده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که چنین مسئولیتی در برخی موارد الزامات خاصی همچون جبران خسارت را به همراه دارد و مبنای اصلی آن در حقوق ایران و فرانسه بر پایه نظریه تقصیر تعریف شده است.

مراجع

Abbaslou, B. (2011). Civil responsibility (with a comparative perspective). Tehran: Mizan.

Akhound Khorasani, M. K. (2027). Hashiyeh bar Makasib. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.

Al-Baalbaki, D. (2004). Al-Mawrid al-Thalathi. Beirut: Dar al-Ilm.

Ansari, A., & Hojjat, M. (2011). The theory of assignability in civil liability law: A comparative study in Imamiyah jurisprudence and French law. Comparative Law Research, 1, 1-21.

Azizi, K. B. (2020). Analyzing the legal dimensions of the liability of supervising engineers and contractors in construction. International Lawyar Quarterly, 14, 547-575.

Bahrami Ahmadi, H. (2016). Abuse of right: A comparative study in Islamic law and other legal systems. Tehran: Information Publishing.

Barikloo, A. R. (2014). Civil responsibility. Tehran: Mizan.

Carbonnier, J. (1996). Droit civil (Vol. 4). Paris.

Damirchili, M., & Hatami, A. (2007). Commercial law in the current legal order. Tehran: Sepehr Publishing.

Darabpour, M. (2011). Extra-contractual liabilities. Tehran: Majd.

Deylami, A. (2010). Good faith in civil responsibility. Tehran: Mizan.

Donnedieu de Vabres, G. (1953). Traité de droit pénal et législations criminelles comparées. Paris: Dalloz.

Ghafari, S., & Noursharq, J. (2012). The role of ethics in civil liability law. International Law Research, 5(15), 110-138.

Gholamali Zadeh, M. (2014). Civil responsibility arising from motor vehicles. Tehran: Shahr Danesh.

Horr al-Amili, M. i. a.-H. Wasail al-Shi'a (Vol. 8). Beirut: Dar al-Ihya al-Turath al-Arabi.

Jafari Langarudi, M. J. (2009). Encyclopedia of civil and commercial law (Vol. 1). Tehran: Ganj Danesh.

Jourdain, P. (2012). Principles of civil responsibility. Tehran: Mizan.

Karimi, A., & Shabani Kandasari, H. (2014). The logical relationship between the jurisprudential rule of "no harm" and the Western rule of abuse of right. Comparative Research in Islamic and Western Law, 2, 135-166.

Katouzian, N. (2001a). Civil responsibility arising from traffic accidents. Tehran: University of Tehran Publishing.

Katouzian, N. (2001b). General rules of contracts (Vol. 3). Tehran: Entesharat.

Katouzian, N. (2013). Civil law (Quasi-delict - Civil responsibility). Tehran: Entesharat.

Katouzian, N. (2016). Legal events - Civil responsibility. Tehran: Entesharat.

Khorsandian, M. A. (2009). The role of benevolence in the realm of civil law Shiraz University].

Mahjal, N. (2011). The concept of duty in Kant's moral philosophy Tabriz University].

Mazeaud, H. L. J. (1991). Leçons de droit civil, obligations (Vol. 5). Paris.

Mohaghegh Damad, S. M. (2021). Principles of jurisprudence (Civil section) (Vol. 1). Tehran: Center for Islamic Sciences Publishing.

Mousavi, H., & Bashiri, A. (2018). Foundations of civil liability for supervising engineers in construction projects. In National Conference on Innovative and Creative Ideas in Management, Accounting, Legal Studies, and Social Sciences,

Qasem Zadeh, S. M. (2016). Obligations and civil responsibility without contract. Tehran: Mizan.

Qorbaniya, N. (2015). Ethics and international law. Tehran: Samt.

Rahpeyk, H. (2016). Civil responsibility law and compensations. Tehran: Khorsandi.

Sadeghi, M. H., & et al. (2016). The relationship between the principle of attribution and the rule of benevolence in the exemption of physician liability with regard to the Islamic Penal Code of 1992. Medical Law Quarterly, 10(38), 73-104.

Safaei, S. H., & Rahimi, H. (2018). Civil responsibility (Extra-contractual obligations). Tehran: Samt.

Savatier, R. (1974). La théorie des obligations: vision juridique et économique.

Shahabi, M. (1986). Two essays by Professor Shahabi (Rule of no harm). Tehran: University of Tehran.

Shokri, M. (2021). Legal effects of contracts: Foundations and Islamic ethical approach. Scientific and Promotional Journal in the Field of Ethics, 11(42), 67-96.

Tabatabai, S. H. (2014). The rule of benevolence and its application in the Iranian legal system. Essays on Jurisprudence and Law, 1(2), 81-92.

Tusi, M. i. H. (1972). Al-Mabsut (Vol. 3). Tehran: Maktabeh al-Murtazaviyeh.

Yazdi, O., Entezari Najaf Abadi, A., & Lajevardi, S. V. (2020). A comparative analysis of the legal foundations of civil liability of athletes for failing to assist injured persons in sports accidents, focusing on FIFA Law 2019 and considering football in the jurisprudential and legal systems of Iran and France. Iranian Sociology, 3(3), 2791-2805.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۴/۱۰/۰۱

ارسال

۱۴۰۳/۱۲/۲۰

بازنگری

۱۴۰۴/۰۱/۱۸

پذیرش

۱۴۰۴/۰۱/۲۶

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

علیزاده ا. (1404). سیر تکوین و مبانی مسئولیت مدنی ناشی از ترک تکالیف اخلاقی و عرفی در حقوق ایران و فرانسه. پژوهش‌های تطبیقی فقه، حقوق و سیاست، 1-20. https://doi.org/10.61838/

مقالات مشابه

1-10 از 44

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.