بررسی جایگاه اشخاص خصوصی در برنامه فضایی دولت با توجه به حقوق بین الملل فضایی

چکیده

معاهده 1967 فضای ماواری جو موجب تدوین برنامه فضایی برخی دولت‌ها در فعالیت‌های ملی فضایی شد. اما آغاز فعالیت‌های فضایی به تاریخ این معاهده باز نمی‌گردد. این معاهده واکنشی، نسبت به فعالیت‌های فضایی ملل پیش گام نیز تلقی می‌شود. زیرا وقایع حقوقی همیشه نتیجه یک رخداد آنی نیست، بلکه می‌تواند متاثر از برنامه اجرا شده پیشین باشد. خود برنامه نیز فرایندی جهت دستیابی به یک هدف مطلوب تلقی می‌شود. لذا از یک سو برنامه و رویه داخلی یک دولت در بستر حقوق نرم، درصورت مقبولیت عمومی دولت‌ها می‌تواند منجر به هنجار و حقوق بین‌الملل عرفی شده و حقوق بین‌الملل عرفی نیز به استنناد ذیل بند 1 ماده 38 اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری قابلیت ایجاد آثار حقوقی را دارد. از دیگر سو ماده 6 معاهده مذکور، فعالیت فضایی اشخاص خصوصی را پیش بینی نموده است، از آنجا که شاهد حضور شرکت‌های خصوصی مانند اسپیس ایکس، تحت مسئولیت بین‌المللی دولت متبوع خود هستیم، که در استیفاء منافع فضایی در حال رقابت با دیگر دولت‌ها هستند. اهمیت این موضوع بانی تمرکزمقاله حاضر بر جایگاه اشخاص خصوصی در قوانین و برنامه‌های فضایی برخی دولت‌ها گردید.