نقش سیستم عدم تمرکز اداری در تحقق سلامت نظام اداری

چکیده

در دهه‌های اخیر بسیاری از دولت-کشورها به دنبال طرح‌ریزی و یا اصلاح نظام واگذاری و تفویض اختیارات به واحدهای محلی خود بوده‌اند. تمرکززدایی موضوعی میان رشته‌ای است که از یک‌سو با حقوق و علوم سیاسی و از طرفی با مدیریت عمومی ارتباط پیدا می‌کند. کشور ایران نیز به تاسی و پیروی از الگوهای متداول و مرسوم بین المللی ازجمله الگوی موفق فرانسوی تمرکززدایی سعی بر واگذاری اختیارات اداری، سیاسی و قانون‌گذاری یا به تعبیر دقیق‌تر «اختیار‌سپاری» در بسیاری از امور محلی به واحدهای تشکیل‌دهنده محلی مانند شوراها است که در این مسیر علیرغم وجود چالش های متعدد ازجمله  قومیت‌گرایی و سیاست های دولتی، موفقیت هایی را نیز به دست آورده است که یکی از این توفیق ها، مقابله با فساد اداری است که اولویت اصلی نگارنده در نگارش مقاله حاضر بوده است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با مطالعه و بررسی منابع مختلف به‌دنبال تبیین رهیافت مذکور به تمرکززدایی و سیستم عدم تمرکز اداری به عنوان مدل مطلوب دموکراسی محلی در مقابله با فساد و ارتقاء سلامت نظام اداری است. ازاین‌رو، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که سیستم عدم تمرکز اداری به عنوان مدل مطلوب دموکراسی محلی در مقابله با فساد و ارتقاء سلامت نظام اداری چه تاثیری دارد؟. با در نظر گرفتن ابعاد مختلف مساله و تاکید نگارنده بر وجود ابهامات متعدد ازجمله موانع ساختاری و صلاحیتی، عدم تدوین اصول اجرایی و چالش‌های مرتبط با نظارت حکومت مرکزی بر حکومت‌های محلی، نتایج بررسی حاضر نشان می دهد که سیستم عدم تمرکز اداری با کاهش حجم سازمان‌های اداری، از یک طرف باعث کاهش فرصت های فسادزا و از طرف دیگر باعث شفاف شدن مسئولیت‌ها، متناسب‌سازی نظام اداری با وظایف مورد نظر می‌شود که این موارد، فرایند کنترل، نظارت و بازرسی را تسهیل و موجب ارتقاء سلامت نظام اداری می شود.