بررسی تطبیقی مفهوم، ماهیت و مبانی وکالت دادگستری و وکالت مدنی در نظام‌های حقوقی ایران، لبنان و کانادا

چکیده

یکی از عقود پرکاربرد قانون مدنی، عقد وکالت است. این عقد در طی سال‌های بسیار دور موجب ایجاد یک صنف جدیدی شده است که افراد آن صنف به صورت تخصصی به وکالت در دادگستری نسبت به امور مردم می‌پردازند. در نظام حقوقی ایران نیز دو نوع وکالت در سیستم عرفی و قانونی وجود دارد که شامل وکالت دادگستری و وکالت مدنی بر پایه اسلوب سنتی و فقهی وجود دارد. بررسی این دو نهاد نشان می‌دهد که وکالت دادگستری در طول سالیان گذشته از مبانی فقهی تا حدی فاصله گرفته و به حقوق کشورهای مختلف که در این حوزه مترقی هستند، نزدیک‌تر شده است که از آن جمله می‌توان به کشور کانادا اشاره کرد که در خصوص وکالت دادگستری قواعد و مقررات خاص و ویژه‌ای دارد. همچنین حقوق کشور لبنان به جهت بهره مندی از حقوق اروپایی و فقهی به نظام حقوقی ایران نزدیک بوده که مطالعه حقوق این کشور نیز زوایای مختلفی از این نهاد را روشن کرده است. نحوه تشکیل عقد وکالت، شرایط اجرا و آثار آن تفاوت‌های مبنایی با نظام سنتی فقهی دارد که این امر در حقوق کشورهای مورد بررسی نیز ارزیابی و تحلیل گردید و زوایای آن روشن شد. اخیراً قوانینی در حوزه وکالت دادگستری تصویب شده است که تا حد بسیار زیادی با مبانی سابق آن فاصله بسیاری گرفته است که پژوهش حاضر می‌تواند تا حد بسیار زیادی این قوانین را تفسیر نموده و زوایای مثبت و منفی آن را ارزیابی نماید. همچنین بررسی حقوق کشورهای دیگر می‌تواند تصویر روشنی از وضعیت نظام حاکم بر وکالت دادگستری در ایران نشان دهد. آنچه که در این رساله به دنبال پاسخگویی به آن هستیم تفاوت‌های مبنایی میان نهاد وکالت در حقوق سه کشور بوده و همچنین خلأهای قانونگذاری که موجب عدم پیشرفت برخی حوزه‌های وکالت شده است را بررسی کنیم. به همین علت از منابع کتابخانه‌ای جهت بررسی موضوع بهره گرفته شده است و مطالب به شیوه تحلیلی و توصیفی نگارش یافته و در جهت بروزرسانی مطالب از اینترنت نیز بهره گرفته شد.