تحلیل تطبیقی جایگاه پرونده شخصیت در فرآیند دادرسی کیفری: مطالعه موردی حقوق ایران و انگلستان

چکیده

در دهه‌های اخیر، تأکید بر فردی‌سازی در عدالت کیفری منجر به استفاده از ابزارهای نوینی مانند پرونده شخصیت شده است. این ابزار با تحلیل ویژگی‌های شخصیتی، اجتماعی و روانی متهم، نقشی کلیدی در تصمیم‌گیری‌های قضایی دارد و به‌ویژه در اصلاح و بازپروری مجرمان مؤثر است. هدف این پژوهش، بررسی تطبیقی نظام حقوقی ایران و انگلستان در زمینه پرونده شخصیت و تحلیل نقاط قوت و ضعف هر یک است. این تحقیق از روش توصیفی-تحلیلی و تحلیل تطبیقی بهره می‌برد. داده‌های موردنیاز از منابع حقوقی، قوانین ملی، و مقالات تخصصی گردآوری شده و در چارچوب اصول حقوقی بررسی شده‌اند. مقایسه میان دو نظام حقوقی نشان می‌دهد که در انگلستان، به‌دلیل سابقه طولانی در استفاده از گزارش‌های پیش از صدور حکم، رویکردی منسجم‌تر وجود دارد. در مقابل، در ایران، علی‌رغم پیش‌بینی قانونی در آیین دادرسی کیفری، چالش‌هایی نظیر کمبود منابع مالی و متخصصان مرتبط مانع از اجرای مؤثر این ابزار شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که بهره‌گیری از تجربیات موفق انگلستان و رفع موانع موجود می‌تواند جایگاه پرونده شخصیت را در نظام عدالت کیفری ایران تقویت کند. این مطالعه با ارائه راهکارهایی عملی، گامی در جهت بهبود فرآیند دادرسی و ارتقای عدالت کیفری برداشته است.