دستاوردهای آموزه‌های جرم شناسی بر مسئولیت کیفری با تأکید بر مکتب زمیولوژی و جرم شناسی عصب

چکیده

در این مقاله، تأثیر آموزه‌های جرم‌شناسی بر مسئولیت کیفری با تمرکز بر مکتب زمیولوژی و جرم‌شناسی عصب مورد بررسی قرار گرفته است. مکتب زمیولوژی با تأکید بر تأمین عدالت اجتماعی، به دنبال خروج از گفتمان «جرم» و رفتن به سمت نظریه­ای است که مطالعه آسیب­های جدی ناشی از تصمیمات سیاسی و اجتماعی را در برگیرد. از سوی دیگر، جرم‌شناسی عصب با تحلیل تأثیرات زیستی و عصبی بر رفتارهای مجرمانه، به اهمیت شناخت علمی از فرآیندهای مغزی و ژنتیکی در تعیین مسئولیت کیفری پرداخته است. ترکیب این دو رویکرد، به درک جامع‌تری از مسئولیت کیفری منجر شده است. تحقیق حاضر از نوع مطالعات توصیفی و علی به صورت کتابخانه‌ای – اسنادی انجام می­شود. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که دستاوردهای آموزه­های مکتب زمیولوژی مبتنی بر پذیرش مسئولیت کیفری مطلق است، بدین معنا که بدون نیاز به احراز رکن روانی، كیفر متوجه مرتکب جرم خواهد شد و به عبارت دیگر مسئولیت کیفری مفروض تلقی می­شود و همچنین مکتب زمیولوژی مبتنی بر امکان سنجی پاسخ گو کردن دولت­ها و اتخاذ ضمانت اجرا­های کیفری در قبال جرایم و آسیب­های دولتی است. از سوی دیگر تصویب ماده 91 ق.م.ا مبتنی بر رشد کیفری و رویکرد رویه قضایی نسبت به آن همسو با آموزه­های جرم شناسی عصب است. رویکرد جرم شناسی عصب، ضرورت توجه به مداخلات پیراحقوقی در کنار مداخلات حقوقی را برجسته می‌کند و به اهمیت شناخت علمی از فرآیندهای عصبی و زیستی در تعیین مسئولیت کیفری اشاره دارد.