بررسی تطبیقی مجازات سلب حیات و امکان حذف آن در فقه امامیه و حقوق کیفری ایران

نویسندگان

    سيد عليرضا موسوي دانشجوي دکتری، گروه حقوق جزا و جرم شناسي، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامي، اصفهان، ايران.
    محمود اشرافی * استاديار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامي، اصفهان، ايران mahmood.ashrafy@yahoo.com
    مسعود حیدری دانشیار، گروه حقوق جزا و جرم‏شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامي، اصفهان، ايران.
https://doi.org/10.61838/

کلمات کلیدی:

مجازات, سلب حیات, فقه امامیه, حقوق کیفری

چکیده

حق حیات از مهم­ترین حقوق انسانی است، انسان­ها بواسطه­ی زندگی اجتماعی باید تحت قوانین خاص بالاخص قوانین جزایی قرار بگیرند تا در تعاملات خود بالاخص در مورد مسائل مرتبط با نفس و جان انسان حدود یکدیگر را رعایت نموده و حقوق هم را تضییع نکنند. این حقوق در اسلام در قالب قانون مجازات اسلامی تعیین شده است. یکی از مسائل مهم روز محاکم قضایی مجازات سلب حیات است که در مجازات اسلامی در قالب سلب حیات حدی، سلب حیات قصاصی و سلب حیات تعزیری نمود می­یابد. در جامعه بین­الملل کشورهای متعدد به دنبال حذف مجازات سلب حیات بوده و برای این کار قوانینی را وضع نموده­اند.  هدف مقاله بررسی این سوال است تا چه اندازه امکان حذف مجازات سلب حیات در فقه امامیه و حقوق کیفری ایران وجود دارد؟ مقاله حاضر توصیفی-تحلیلی است و با استفاده از روش کتابخانه‌ای به بررسی سوال مورد اشاره پرداخته است. نتایج بر این امر دلالت دارد که امکان حذف مجازات سلب حیات در سلب حیات قصاصی وجود ندارد، در سلب حیات تعزیری امکان حذف مجازات سلب حیات وجود دارد و در مجازات سلب حیات حدی در بعضی از مصادیق همچون ارتداد، محاربه در بعضی از مصادیق، افساد فی الارض در برخی از مصادیق وجود دارد و در مصادیق دیگر به دلیل وجود نص خاص شرعی و قانونی امکان حذف مجازات سالب حیات نمی­باشد.

مراجع

Aghamirsaleem, M. S. (2007). The position of capital punishment in Islamic and Western human rights. Iranian Association of Criminal Law Publications.

Allama Hilli, H. b. Y. (1999). Tahrir al-Ahkam (Vol. 2). Mu'assasat Imam Sadiq (AS).

Amili, M. b. M. (1979). Al-Qawa'id wa al-Fawa'id (Vol. 2). Mufid Bookstore.

Borhani, M., & Dadjoo, M. (2017). The concept and status of violence in Iranian criminal law. Journal of Islamic Law, 14(53), 111-148.

Derrida, J. (2004). For What Tomorrow A Dialogue. Stanford University Press.

Emami Kashani, M. (1992). A critique and review of the jurisprudential theories of the Guardian Council (Vol. 1). Shahid Motahari High School Publications.

Fayyaz Kabuli, M. E. (2005). Risala Towzih al-Masa'il Ayatollah Sheikh Mohammad Ishaq Fayyaz. Majlisi Publications.

Fazel Lankarani, M. (2001). Tafsil al-Shari'a. Markaz Fiqh al-A'immat al-Athar.

Griffin, J. (2008). On Human Rights. Oxford University Press.

Habibzadeh, M. J., & Alipour, A. (2013). Prohibition of discretionary death penalty in Imami jurisprudence. Journal of Islamic Jurisprudence and Law Studies, 5(9), 43-66.

Hasani, M. H., & Majidi, S. M. (2022). Jurisprudential challenges of sentencing for repeat offenses in the 2013 Islamic Penal Code. Quarterly Journal of Jurisprudence and Principles, 54(1), 65-84.

Hashemi Shahroudi, S. M. (1997). What is Moharebeh? Who is a Mohareb? Fiqh of Ahl al-Bayt Journal, 4(11-12), 143-200.

Hurr Amili, M. b. H. (1995). Wasa'il al-Shi'a (Vol. 18 & 28). Mu'assasat Al al-Bayt li Ihya al-Turath.

Imani, A. (2003). Dictionary of Criminal Law Terms. Arian Publications.

Jab'i Amili, Z. b. A. (1991). Al-Rawda al-Bahiyya fi Sharh al-Lum'a al-Dimashqiyya (Vol. 2). Islamic Propagation Office of the Qom Seminary.

Jab'i Amili, Z. b. A. (1992). Masalik al-Afham ila Tanqih Shara'i al-Islam (Vol. 14). Mu'assasat al-Ma'arif al-Islamiyya.

Jab'i Amili, Z. b. A. (1993). Hashiyat al-Irshad (Vol. 4). Islamic Publications Office of the Qom Teachers' Society.

Kulayni, M. b. Y. (1984). Al-Kafi (Vol. 7). Dar al-Kutub al-Islamiyya.

Mahmoudi, A. (1979). Mufsid fi al-Ardh and Mustaz'afin (Corrupt on Earth and the Oppressed) (Vol. 1). Center for Islamic Publication and Research.

Makarem Shirazi, N. (1992). Tafsir Nemouneh (Vol. 2). Dar al-Kutub al-Islamiyya.

Makarem Shirazi, N. (2009). Ayin-e Ma (Asl al-Shi'a) (Vol. 1). Madrasat Imam Ali ibn Abi Talib (AS).

Mar'ashi, S. M. (1991). Efsad fi al-Ardh from the perspective of the Quran, traditions, and reason (Vol. 1). Judiciary Publications.

Meshkini, M. A. (2002). Mustalahat al-Fiqh. Nashr al-Hadi.

Mirmohammadsadeghi, H. (2006). Specific Criminal Law (Crimes against Security) (Vol. 3). Mizan Publications.

Momen Qomi, M. (1994). Kalimat Sadida. Mu'assasat al-Nashr al-Islami.

Moraveji Tabasi, M. J. (2009). The jurisprudential ruling on insulting the Prophet (PBUH). Farhang-e Kowsar Journal, 12(78), 42-50.

Mousavi Ardabili, S. A. (2015). Fiqh al-Hudud wa al-Ta'zirat (Vol. 1-4). Mu'assasat al-Nashr al-Jami'a li al-Mufid.

Mousavi Khoei, S. A. (1989). Takmilat al-Minhaj (Vol. 1). Madinat al-'Ilm.

Mousavi Khomeini, S. R. (1988). Tahrir al-Wasilah (Vol. 2). Dar al-Kutub al-Ilmiyya.

Muhaqqiq Hilli, N. a.-D. (1987). Shara'i al-Islam fi Masa'il al-Halal wa al-Haram (Vol. 4). Mu'assasat Isma'iliyan.

Najafi, M. H. (1983). Jawahir al-Kalam fi Sharh Shara'i al-Islam (Vol. 21, 41, & 42). Dar Ihya al-Turath al-'Arabi.

Qara'ati, M. (2006). Tafsir-e Nur (Commentary of Light) (Vol. 1). Cultural Center of Lessons from the Quran Publications.

Ronald St J, M., Matscher, F., & Petzold, H. (1993). The European System for the Protection of Human Rights. Martinus Nijhoff- Dordrecht. https://doi.org/10.1163/9789004633599

Sarikhan, A., & Aghabababani, E. (2014). An analysis of the jurisprudential sources of the discretionary death penalty. Criminal Law Research Journal, 3(8), 9-32.

Schabas, W. (2002). The Abolition of the Death Penalty in International. https://makarem.ir/main.asp x?typeinfo=21&lid=0 &catid= 467 74 & mid= 261400

Shams Natari, M. E. (1999). A comparative study of capital punishment. Islamic Propagation Office Publications.

Sharifi Ashkoori, E. (2002). Fiqrat Fiqhiyyah (Jurisprudential Paragraphs) (Vol. 10). Al-Ayoub Publications.

Sheikh Mufid, M. b. M. b. N. (1992). Al-I'lam bima Ittafaqat Alayhi al-Imamiyya min al-Ahkam. World Congress for the Millennium of Sheikh Mufid.

Sheikh Saduq, M. b. A. (1994). Al-Muqna'. Mu'assasat Imam Hadi (AS).

Soltani, A., & Soleimani, H. (2015). A pause on the jurisprudential foundations of re-imposing the discretionary death penalty. Journal of Islamic Jurisprudence and Law Studies, 7(12), 123-154.

Ta'i, Y. (2002). Al-Ta'zir fi al-Fiqh al-Islami (Discretionary Punishment in Islamic Jurisprudence). Boostan-e Ketab Publications.

Tabarsi, F. b. H. (1988). Jawami' al-Jami' (Vol. 1). University of Tehran Press.

Tabatabaei Ha'eri, S. A. (1986). Riyadh al-Masa'il (Vol. 2). Mu'assasat Al al-Bayt (AS).

Tarami, M. H. (2007). A new exploration into capital punishment. Ma'refat Journal, 16(118), 139-156.

Tavajjohi, A., & Tavakolpour, M. H. (2011). Distinctions between adultery and rape with an emphasis on the method of proof. Islamic Law Research Journal, 12(2), 101-132.

Tusi, M. b. H. (2008). Al-Istibsar (Vol. 8). Dar al-Hadith.

Zuhayli, M. (2003). Huquq al-Insan fi al-Islam (Dirasa Muqaranah ma'a al-I'lan al-Alami wa al-I'lan al-Islami li Huquq al-Insan). Dar al-Kalim al-Tayyib.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۵/۰۱/۰۱

ارسال

۱۴۰۳/۰۸/۲۱

بازنگری

۱۴۰۳/۱۱/۲۱

پذیرش

۱۴۰۳/۱۱/۲۹

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

موسوي س. ع. .، اشرافی م. .، و حیدری م. (1405). بررسی تطبیقی مجازات سلب حیات و امکان حذف آن در فقه امامیه و حقوق کیفری ایران. پژوهش‌های تطبیقی فقه، حقوق و سیاست، 1-15. https://doi.org/10.61838/

مقالات بیشتر خوانده شده از همین نویسنده

مقالات مشابه

21-30 از 258

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.