قاعده سازی در حقوق بین الملل در دوره پسادولت محوری

چکیده

تحقیق حاضر به منظور بررسی جایگاه قاعده سازی در حقوق بین الملل در دوره پسادولت محوری انجام شد و از طریق مطالعه منابع اسنادی و کتابخانه ­ای انجام شده است. تمامی نظام ­های حقوقی برای وضع قاعده، سازِکارهایی دارند؛ اما این امر در نظام حقوق بین ­الملل با مشکلاتی مواجه است؛ چراکه در حقوق بین ­الملل، قانون نوشته ­ای که صریحاً قدرت ­های قاعده ­ساز را مشخص کند و نیز نهاد قانون­گذاری که قواعد بین ­المللی را بدون رضایت دولت­ها به آنان تحمیل کند، وجود ندارد.  قاعده­سازی در حقوق بین­ الملل تا مدت­ها از طریق معاهده و عرف صورت می­گرفت- البته امروز نیز نمی­توان منکر نقش مهم این دو منبع حقوقی شد- اما در کنار آن، تفاسیر قضایی نیز نقش چشم­گیری در رشد و توسعه حقوق بین­الملل ایفا می­کند. در دورۀ پسادولت محوری با توجه به تحولات جامعه بین­المللی، صرف اعلام حقوق توسط مهمترین نهاد قضایی بین ­المللی، به گونه­ای نادیده ­گرفتن اثراتی است که می­تواند در مواجهه با خلأ یا فقدان قاعده و در صورت ضرورت، اصلاح قواعد موجود و اعلام مفاهیم جدید داشته باشد. با شناسایی چنین نقشی برای دیوان، به عنوان نهادی که از طریق تفاسیر خود در صدد کشف و رفع ابهام از قواعد برمی­آید، می­توان به توسعه هرچه بیشتر حقوق بین­ الملل کمک کرد.